FH in het nieuws 2007

Het meeste nieuws over het FH ras verschijnt in de Nederlandse Koekrant, reden om hiervoor een aparte webweide te reserveren: Koekrant. 

Netwerk Planmatig kruisen melkvee   Attentiemail Netwerken Verantwoorde Veehouderij, 9 oktober 2007 

Siem Jan Schenk op VerantwoordeVeehouderij.nl: "Planmatig kruisen melkvee verdient ieders belangstelling.... Ik wijs graag op het netwerk Planmatig kruisen melkvee. De veehouders werken samen met onderzoekers en een student van Wageningen UR, met NRS en anderen aan een meer duurzame veestapel." 

Het netwerk Planmatig kruisen melkvee zoekt 10 veehouders en andere geïnteresseerden om hun RassenWijzer te testen. Met dit computerprogramma (te vergelijken met de stemwijzer) is het eenvoudig een geschikt ras te zoeken bij het fokdoel van de veehouder. Hierbij worden Blaarkop, Fries Hollands, Jersey, Fleckvieh, Brown Swiss, Montbéliarde, MRIJ en Holstein Friesian met elkaar vergeleken.  Lees verder (Testers gezocht).  

"Steeds meer KI's zetten eigen stieren in als stiervader en gebruiken maar enkele en soms helemaal geen buitenlandse stieren."

"De wereldwijde zwart- en roodbontpopulatie begint steeds meer op elkaar te lijken en het is zoeken met een lampje naar echt fris bloed."

"In die trend te keren is het mooi dat er zich nu weer een omgekeerde trend begint af te tekenen naar het voorbeeld van de fundamentfokkerij van de nu trendzettende FH-club."   

Nico Hooghiemster, melkveehouder te Reduzum, in het blad 'Oer': 

"De Friese boeren schakelden indertijd maar al te gemakkelijk over op de holstein friesians. Met het terugkruisen naar het fh-ras hebben ze grote moeite. Ze vinden dat waarschijnlijk ouderwets."

"Keuringen dragen eraan bij dat je vee kunt promoten. Bij de fh-koeien is dat geen overbodige zaak."  

De FH's wisten het Economisch Jaar Resultaat (EJR) niet te verbeteren. Hoewel dit ras bijna 100 kg melk omhoog ging, leverde het iets in aan vet- en eiwitgehalte.  Nu gaven 1.029 koeien in 340 dagen gemiddeld 6.910 kg melk met 4.52 % vet en 3.56 % eiwit met als resultaat 1604 EJR, iets minder dan vorig jaar.   

Op de eerste gezamenlijke keuring streden koeien van het Friese en het Nederlandse stamboek gezamenlijk om de nationale titels. In de Noord-Hollandse provinciegroep trokken de FH's en HF's gezamenlijk op om de tweede provinciegroep te worden, zoals een foto laat zien.  

Jeroen van Maanen, melkveehouder te Zeewolde, in Koevisie: "Er wordt veel gesproken over inkruisen met andere rassen, maar oer bestaat geen betere driewegkruising dan Tops x F16 x Sunny Boy." (De laatste twee stieren zijn voor 1/8 deel Fries Hollands, webmaster)  

Het bekende beeld van is uit protest tegen het mishandelen van homo's roze geschilderd. Het beeld was in 1954 een ode aan het wereldberoemde Friese stamboekvee. Het Fries Rundvee Stamboek bestond toen een halve eeuw. Veeteelt plaatste een kopie van het artikel met foto van de roze koe uit de Volkskrant met rechtzetting van enkele feitjes uit het fokkersland. Niet veehandelaren, maar de leden van dit stamboek betaalden het beeld van kunstenaar Gerardus Adema. Doch zij kwamen toen net te kort om de 33.586,10 gulden zelf te betalen. De toen nog 16 Friese KI's moesten financieel bijspringen. 

Veeteelt doet een voorpublicatie uit boek "Revolutie in het dierenrijk" van Reimer Strikwerda. Het wijdt een artikel aan het ontstaan van de KI. Het artikel brengt veel namen van de pionierende mensen. Dierenarts Jan Siebinga startte in 1935 met de eerste experimenten. Dierenarts Johannes Kraai richtte in 1943 de eerste KI-vereniging op te Tolbert, Groningen. Veehouder Jan Post liet de KI in Almelo van start gaan toen zijn koeien last hadden van dekinfecties (geslachtsziekte). Dik Rutgers was er als dierenarts bij betrokken met als onmisbare assistent Gerrit Jan Hemmink.

De eerste KI-stier was Edelman, gestald achter café "De Postwagen" in Tolbert. Bij de stieren was Anna's Adema van KI Almelo een van de eerste successen. Hij zou later preferent worden in de hoogste klasse. Een eerder succes was dat vele koeien nu drachtig werden zonder besmet te worden met een dekinfectie. Eerder brachten fraaie stieren via natuurlijke dekking veel infecties over naar de koeien van verschillende bedrijven.  

Het aantal zuivere FH's is nog maar 1200, doch het aantal bedrijven met dit ras blijft wel stabiel. Voor blaarkop en Fries roodbont is het aantal zuivere dieren 600, respectievelijk 200. 

Het blad Veeteelt heeft deze aantallen verwerkt in het artikel "Diversiteit wereldwijd onder Druk. Fokker alleen mogelijk bij gratie van én verschillende rassen én rassen met genetische variatie. Wereldwijd verdwijnen er runderrassen geruisloos. En binnen een aantal veelgebruikte rassen dreigt inteelt een probleem te worden. De genetische diversiteit staat wereldwijd onder druk, constateren Kor Oldenbroek en Sipke Joost Hiemstra van het Centrum Genetische Bronnen. De genetische erosie bedreigt de wereldvoedselproductie."

Het blad noemt ook de aantallen voor lakenvelder, brandrood en witrik, respectievelijk 2600, 500 en 1250 dieren. Ook wordt het aantal stieren genoemd, waarvan sperma in de Nederlandse Genenbank is opgeslagen. Voor de FH zijn dat 149 stieren. Hoewel er van de Holsteins 3100 stieren in deze genenbank zitten, is de effectieve populatiegrootte wereldwijd slechts 40 à 50 dieren ondanks dat er nog miljoenen koeien van rondlopen.  

"Wel kan worden geconstateerd dat anno 2007 de MRIJ's, die ooit samen met de Fries-Hollandse zwartbonten en de blaarkoppen de drie "originele" rassen van Nederland vormden, inmiddels als grootste van deze drie veeslagen is overgebleven. In het afgelopen boekjaar werden 25.871 MRIJ-kalveren (stamboek en niet-stamboek) geregistreerd door het NRS, 3045 FH-kalveren en 3581 blaarkopkalveren (rood en zwart). Toch moet ook voor het MRIJ-ras vastgesteld worden dat de omvang van de populatie een kritiek punt nadert. Weliswaar slaagt CR Delta er nog altijd in om jaarlijks een dozijn proefstieren te testen, maar bij een gestaag afnemende populatie wordt die taak niet eenvoudiger." 

"Om mogelijk bijzondere genen van de bedreigde rassen te bewaren is er een genenbank. Al dat diepgevroren sperma is natuurlijk prachtig en onmisbaar. Maar ook iedere melkveehouder kan eenvoudig een rol spelen in het bewaren van de genetische diversiteit door enkele koeien van een bedreigd ras (als bijvoorbeeld Vlaams witrood of de Nederlandse witrik) een plaats te geven in de veestapel."

"De hygiënische melkstal bij Rotterdam diende in eerste instantie de gezondheid van de mens, speciaal die van de zuigelingen. Er was ook ruimte voor veeverbetering, zeker toen Janus Stelhouwer de directie voorde. In twee delen het verhaal van een boeiende episode." 

Arie N. Vaandrager opende in oktober 1908 de hygiënische stal De Vaan in Bergschenhoek, waarbij   landelijke bladen aanwezig waren. In Duitsland had hoogleraar Alexander Backhaus al in 1894 ontdekt dat koemelk als babyvoeding kon dienen, mits de melk rauw gedronken werd. Die moest dan wel zeer schoon gewonnen zijn, want normaal kan rauwe melk een bron van bacteriën zijn. Ook werd topfokkerij bedreven met dieren afstammend van preferente stieren uit Friesland, wat resulteerde in zelfgefokte preferente stieren. Op (nationale) keuringen leverde De Vaan kampioenen en indrukwekkende bedrijfscollecties.  

In de jaren dertig kwam de klad in zowel de afzet van de zuivel als de resultaten van de fokkerij, waarbij ook besmettelijke ziekten voor uitval van fokdieren zorgden. In 1939 vond de opheffing van het bedrijf plaats middels een zogenaamd boelhuis, een veiling. Hier werden de individuele dieren apart geveild en vonden vaak de weg naar de kenners van dit bijzonder fokvee. Het pink Amalia Vaan 40 met als grootvader Bertus werd gekocht door Kees Dekker uit Vierpolders die een veestapel fokte met veel bijzondere bloedgroepen. Doch voor veel meer namen en  fraaie foto's dient men de twee artikelen in de Veeteelt zelf te lezen. 

"Ik heb voor het lagekostenbedrijf werkelijk van elk veeras wel iemand aan de lijn gehad. Iedereen wilde dat zijn ras hier in de stal kwam te staan."

Tussen Cornelia, geboren in 1885, en Jaan B 579, geboren op 19 augustus 1995, zitten 110 jaar en nu tot 2007 dus 122 jaar geschiedenis. De laatste Jaan heeft voor exterieur A 93 punten en deed vier keer mee op de Nationale Rundvee Manifestatie. In de loop van de eeuw won deze koeienlijn diverse onderscheidingen op diverse keuringen. Eigenaren van de familie waren vanaf nu terug naar het begin: Hennie en John de Vries-Groen, Jaap de Boer, Reint en Willem de Boer, Hyltje Wiarda, Anne Everts van der Meer, Minne Everts van der Meer, Evert Annes van der Meer en U.R. Sierdsma. 

De laatste vier generaties Jaan hadden Holsteiners als vader. Daarvoor traden de volgende FH-stieren als vader op: Puckie's Frans 2, Constant (preferent), Blitseard Keimpe, Wytst. Anna's Adema 2, Jantjes Adema, Fetze, Jaan's Bravo, Adema's Athleet (preferent), Harold, Tjerk Hiddes (preferent), Wodan 2, Klaas 2, Bravo, Fetze, onbekende vader, Pieter, Arnold, Donker 1, Jelle, Reinder, Pier Annes 242. 

De stier Jaan's 34 Bert uit deze familie kreeg invloed in de veestapel van Cees Dekker, die vooral door de Bertus-fokkerij bekend is gebleven. Jaan 34, zijn moeder, werd verkocht naar Zuid Afrika, mede vanwege de grootmoeder die tot op 15-jarige leeftijd hoogproductief bleef en overwon op de tentoonstelling van Enschede in 1936. 

Wereldwijd wordt 20% van de 7600 veerassen bedreigd volgens de wereldvoedselorganisatie FAO. Elke maand verdwijnt er een. Oorzaak is de globalisering volgens de FAO die beducht is voor de genetische verschraling. 

Jan Stoel laat op zijn melkveebedrijf te Mastenbroek stieren dekken die een meerweg kruising zijn van verschillende rassen. De jongste dekstier is een kruising van GB x HF x MRIJ x FH. Overigens lijkt de oudste stier de meeste koeien te dekken, een Lakenvelder uit een koe van MRIJ x HF. Het jongste stierkalf is een product van Montbéliarde x Blaarkop x HF x MRIJ. 

De koeien hebben al kleuren van rood, zwart en bruin, van bont tot eenkleurig.  Jan Stoel nam na een studie in Wageningen in 1994 het bedrijf over van zijn schoonouders met een Holstein veestapel. Deze koeien bleken bij ongeveer gelijke omstandigheden steeds kwetsbaarder te worden. In 2002 werd deze vrijwel geheel vervangen door blaarkoppen. Doch op dit bedrijf leken zelfs deze zuivere rasdieren nog te gevoelig. De theorie die op gemiddelde bedrijven redelijk werkt, deed het niet op zijn bedrijf. 

Nu wil hij het goede van alle rassen verenigen in zijn veestapel. Andere rassen die aan bod kwamen zijn Normandier, Brwon Swiss en Jersey. Omdat kruisling stierkalveren moeilijk te vinden zijn, fokt hij deze uit zijn eigen koeien. Hij let daarbij ook op de bouw van de geboren stierkalveren. Ze moeten breed genoeg zijn en harmonisch gebouwd zijn en daarnaast graag en vitaal. De stieren lopen los tussen de koeien. De oudste is gewoonlijk de baas en blijkt de meeste koeien te dekken. Elk jaar ruimt de oudste het veld. Verder moeten de stieren mak en betrouwbaar zijn jegens de mensen. Op het verlanglijstje staat nog het inkruisen van Zweeds roodbont (klauwen) en Fleckvieh (vlees).  

Het bedrijf is in omschakeling naar biologisch dynamisch. Nu geven de koeien gemiddeld 4.700 kg melk met 4.05% vet en 3.50% eiwit op 47 ha. grasland. Het quotum is 290.000 kg melk per jaar.  

Meer FH: FHome (2007)  Koekrant (2007)    Boeken    Stieren    Links FH 

FH Nieuws: Actueel    2006    2005    2004    2003   

  Vaste menu balken  (of niet)     Koe links:  Kees   Anderen